شهریار تبریز – جهانبخش احمدیان: آموزش رکن اساسی توسعه در جوامعی است که چشم‌اندازی برای آینده خود ترسیم کرده‌اند. این آموزش باید مبتنی بر نیازسنجی مجموعه‌های حمکروایی باشد تا بتواند موارد مرتبط را تحت پوشش قرار دهد. آموزش و تحصیل بدون نیازسنجی، به احتمال زیاد منجر به انباشت فارغ‌التحصیلان بدون تخصص و مهارت خواهد بود […]
شهریار تبریز – جهانبخش احمدیان: آموزش رکن اساسی توسعه در جوامعی است که چشم‌اندازی برای آینده خود ترسیم کرده‌اند. این آموزش باید مبتنی بر نیازسنجی مجموعه‌های حمکروایی باشد تا بتواند موارد مرتبط را تحت پوشش قرار دهد. آموزش و تحصیل بدون نیازسنجی، به احتمال زیاد منجر به انباشت فارغ‌التحصیلان بدون تخصص و مهارت خواهد بود که ماحصل آن جز تحمیل هزینه برای آن مجموعه و در کل برای آن جامعه، دستاورد دیگری ندارد.
آموزش فارغ از بحث روتین آن در مدارس و مراکز آموزش عالی، می‌تواند در دوره‌های ضمن خدمت و در راستای اهداف هر مجموعه باشد. حوزه‌های مختلف علم و دانش روز به روز در حال بروزرسانی هستند و بر همین اساس شاغلان نهادهای دولتی و غیردولتی نیز بالاجبار باید سطح دانش، اطلاعات عمومی، کارکردی و کاربردی خود را بروزرسانی کنند، به‌خصوص در رابطه با مسائل مرتبط با شهر که نیاز اساسی جامعه شهری جهت رشد و توسعه بر اساس آخرین دستاوردهای علمی دنیا است.
در همین راستا گفتگویی با یکی از مدرسین دوره‌های آموزش ضمن خدمت نهادهای دولتی داشته‌ایم که در ادامه به آن می‌پردازیم.
محمد عظیمی آقداش، کارشناس حقوق و کارشناس ارشد راه و ترابری و شهرسازی، یکی از مدرسین دوره‌های آموزشی ضمن خدمت در استانداری‌ها و شهرداری‌های کشور است که تاکنون بیش از ۷۰ عنوان کتاب در موضوعات مختلفِ قوانین و مقررات شهرداری‌ها، شوراهای اسلامی، امور ثبتی، مناقصات و معاملات، ساخت و ساز، تملک و نوسازی، کار و بیمه، امور اداری و استخدامی، پیمان‌ها و قراردادها، آموزش شهروندی و دیگر موضوعات مرتبط با مدیریت شهری، کارشناسان رسمی دادگستری و نظام مهندسی ساختمان تألیف کرده و به عنوان مشاور حقوقی، شهرسازی، فنی و عمرانی در نهادهای مختلف دولتی فعالیت شغلی داشته و بیش از ۲۰ سال سابقه تدریس در دوره‌های آموزش ضمن خدمت شهرداری‌ها و استانداری‌های کشور را دارد.
آموزش کارکنان مجموعه‌های دولتی در خصوص آشنایی با وظایف خود باید در اولویت باشد
عظیمی آقداش در پاسخ به سوالی درباره اهمیت آموزش در مدیریت به خصوص مدیریت شهری و نقش آن در توسعه جوامع شهری می‌گوید: آموزش رکن اساسی توسعه یک جامعه به‌ویژه جوامع شهری امروزی است، نه تنها در مدیریت شهری بلکه در تمام حوزه‌های مرتبط با شهر و شهروندان و شهرداری باید آموزش تخصصی و مبتنی بر مهارت و مشارکت ارائه شود که متأسفانه در کشور ما نقش آموزش در امور اجرایی کم‌رنگ بوده و یا اثرات و نتایج تأثیرگذار قابل توجه نداشته است که یکی از دلایل آن می‌تواند عدم انجام نیازسنجی و نیز کاربردی و کارکردی نبودن این نوع آموزش‌ها باشد.
وی ادامه می‌دهد: ما برای مجموعه مدیریت شهری انواع رشته‌های تحصیلی حتی با عنوان مدیریت شهری و مدیریت اجرایی در سطوح عالی تحصیلاتی داریم ولی در عمل آن‌طور که باید و شاید بهره‌ای از این تخصص‌ها نگرفته‌ایم و نیازمند ارتقای سطح دانش و هم‌افرایی اطلاعات کاربردی و کارکردی جامعه هدف هستیم.
این مدرس دوره‌های ضمن خدمت تصریح کرد: آموزش کارکنان مجموعه‌های دولتی و آشنایی آنها با وظایف و مسئولیت‌های قانونی، سازمانی، اداری و حتی اجتماعی باید در اولویت باشد که باز هم متأُسفانه آموزش و مطالعات ضمن خدمت به طور بایسته و شایسته مورد توجه نبوده و ماحصل هر آنچه که در این خصوص اقدام شده به هزارویک دلیل نتیجه‌بخش نبوده و یا تأثیرگذاری قابل توجه نداشته است.
هر شهردار باید یک مشاور شهروند داشته باشد
وی می گوید: هر مجموعه دخیل در حکمروایی شهری علی‌الخصوص شهرداری‌ها باید حداقل “مشاور شهروند” داشته باشند به عبارت دیگر هر مجموعه مدیریت شهری، شایسته است واحد مشاور شهروند را در راستای ارائه خدمات سازمانی مطلوب به شهروندان، در ساختار اداری خود تعریف و پیاده‌سازی کنند.
مدرس دوره‌های آموزش ضمن خدمت درباره تألیف و ارائه کتب آموزش شهروندی اعتقاد دارد: استفاده از لفظ (آموزش) زیبنده شهروندان فهیم مرز و بوم کهن سرزمین ایران، علی‌الخصوص شهروندان عزیز تبریزی نیست و شاید بار منفی داشته و صحیح نباشد و به نظرم باید عناوینی همچون ارتقای سطح دانش و یا ارتقای سطح اطلاعات شهروندی در این حوزه به کار گرفته شود که جای چنین آموزش‌هایی به جد خالی بوده و باید جزو برنامه‌های حکمروایی شهری باشد.
وی ادامه می‌دهد: شهروندان باید با حقوق و قوانین مرتبط به زندگی شهری آشنا باشند و بهترین راهکار برای این موضوع اولاً ارائه کتب حقوق شهری و شهروندی با محوریت زیست شهری در سطوح مختلف و در مرحله بعدی بهره‌مندی شهروندان، از واحد مشاوره شهروند در مجموعه‌های دخیل در مدیریت شهری است که شهروندان عزیز با مراجعه به “واحد مشاوره شهروندان” ضمن اطلاع از حقوق و قوانین مرتبط، درخواست‌های اداری خود در قالب وظایف شهروندی را تا حصول نتیجه پیگیری خواهند کرد.
شهرسازی ما مردانه و خشن است
عظیمی آقداش در رابطه با انسان‌محوری در حوزه شهرسازی و اهمیت توجه به نیازهای اقشار مختلف شهروندان در طراحی و توسعه شهر نیز می‌گوید: شهرسازی ما از نوع خشن و جنسیت مردانه است و اهمیتی به نیازها، دیدگاه و خواست زنان، کودکان و دیگر اقشار جامعه نشده است به عنوان مثال می‌توان به شکلک چراغ راهنمایی و عناصر و المان‌های بتونی، سنگی و آهنی استفاده شده در مبلمان شهری اشاره کرد.
وی ادامه می‌دهد: توسعه شهر دوستدار کودک، زنان و سالمندان به ضوابط شهرسازی ما برمی‌گردد که یک طراح می‌تواند همه این ضوابط را رعایت و یا حتی بالاتر از آن فکر کرده و طرح ارائه کند.
او می‌افزاید: برای داشتن شهر دوستدار کودک بیش از اینکه نیازمند برگزاری همایش‌ها و گردهم‌آیی‌ها باشیم نیاز داریم که ضوابط و مقررات شهرسازی مربوطه مثل فاصله مکانی ۳۰۰ تا ۵۰۰ متری برای مهدکودک‌ها و کودکستان‌ها را رعایت کنیم.
عظیمی معقد است: اگر این‌گونه ضوابط و فراتر از آن در برنامه‌ریزی شهری مدنظر بوده و پیاده شوند، حتماً شهرها به سوی شهر دوستدار کودک سوق داده می‌شوند و اگر همین شعاع دسترسی را در سایر کاربری‌های آموزشی مثل دبستان، مدرسه و دبیرستان که حدود ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متر است مدنظر داشته و رعایت کنیم، علاوه بر تقلیل سرویس مدارس به کمترین مقدار ممکن، طبعاً کاهش ترافیک شهری نیز حاصل خواهد شد و با رفت و آمد پیاده کودکان، نوجوانان و جوانان در مسیر خانه و مکتب‌خانه، به‌طور حتم در آینده مادران و پدران سالم‌تر و با نشاط‌تری خواهیم داشت.
شهرسازی ایرانی- اسلامی، نه بلکه معماری ایرانی- اسلامی
آقداش در پاسخ به سوالی در رابطه با ضرورت رعایت قوانین و ضوابط شهرسازی در احداث ابنیه و توجه به هویت منطقه‌ای و پیشگیری از ساخت و سازها با معماری غربی نیز می‌گوید: ما چیزی به نام شهرسازی ایرانی- اسلامی نداریم و هر آنچه هست، بیشتر تک‌بناها و ابنیه تاریخی هستند که می‌توان از آنها به عنوان معماری ایرانی- اسلامی یاد کرد تا شهرسازی ایرانی- اسلامی.
وی ادامه می‌دهد: متأسفانه ما در شهرسازی نیز مثل بسیاری از مسائل دیگر مدزده هستیم و نگاهمان در ساخت و سازها نیز بیشتر جنبه اقتصادی دارد تا با بهره‌مندی از مثلاً نماهای رومی و یا معماری غربی، بازاریابی فروش خود را افزایش دهیم.
مدرس دوره‌های آموزش ضمن خدمت می‌افزاید: شهرسازی یعنی نظم و نسق کاربری‌های شهری و استقرار و ارتباط آنها با محوریت “عدالت، کارآیی، کیفیت محیطی و سرزندگی” که متاسفانه به دلایل مختلف و متعدد در گستره شهرهای ایران اغلب در صدور پروانه و شاید شناسنامه فنی ساختمان خلاصه می‌گردد؛ اما اگر مؤلفه‌های آموزه‌های ملی و دینی خود در رابطه با زیست شهری را با آن شاخص‌های شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری تلفیق و پیاده کنیم به احتمال زیاد گام در مسیر برخورداری از شهرهای ایرانی- اسلامی گذاشته‌ایم.
وی یادآور شد: برای اولین بار در بحث ضوابط شهرسازی، توجه به روایات و احادیث معصومین علیهم‌السلام و بزرگان این سرزمین، در کتاب‌های آموزشی شهرداری منطقه ۲ تبریز به سال ۱۳۸۰ عینیت یافته است به عنوان مثال احادیثی از پیامبر مهر و رحمت است که می‌فرمایند: “حق همسایه بر تو آن است که ساختمان خود را فراتر از منزل او نبری و جریان باد را روی او نبندی” و یا “هر کس یک وجب زمین را به ناحق تصرف کند روز رستاخیز طوق گردن او شود.”
تألیف بیش از ۷۰ عنوان کتاب در راستای قوانین و مقررات
محمد عظیمی آقداش در طول ۲۶ سال بیش از ۷۰ عنوان کتاب در حوزه قوانین و مقررات تألیف و به چاپ رسانده است که اکثر کتاب‌های وی به چاپ دو رقمی رسیده‌اند.
او می‌گوید: اکثر کتاب‌های تألیفی بنده، آموزش‌محور و آزمون‌محور است و بیشتر در حوزه‌های قراردادی، قوانین و مقررات، کار و بیمه، شهرسازی، مسائل ثبتی و زمین شهری، تملک، قوانین شهرداری و شوراها، درسنامه‌های راه و ساختمان، برنامه‌ریزی شهری و امور نفقه، و دیگر موضوعات مرتبط با مقررات و ضوابط است که تمامی آنها را با هزینه شخصی خود به چاپ رسانده‌ام.
وی در رابطه با برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان مجموعه‌های دولتی نیز می‌گوید: دوره‌های آموزشی مختلف را در استانداری‌ها و شهرداری‌های مختلف کشور تدریس می‌کنم که از آن جمله می‌توان به دوره‌های آموزشی تبدیل وضعیت و ضمن خدمت کارکنان شهرداری‌ها، کلاس‌های فنی و عمرانی، دوره‌های حقوق پیمان و قراردادها، برنامه‌ریزی مدیریت و کنترل پروژه، حقوق و قوانین کار و بیمه، دوره‌های نظام مهندسی ساختمان و کارشناسان رسمی دادگستری در رشته‌های ساختمان، شهرسازی، امور ثبتی و قوانین و مقررات قوانین کارشناسی اشاره کرد.
