شهریار تبریز – محمود نصیرپور: در موعد انتخاب شهردار تبریز، عباس رنجبر به عنوان یکی از کاندیداها، تعیین تکلیف پارک بزرگ تبریز و البته ایجاد پارک‌های کشاورزی درون شهری را در کنار توجه به حمل و نقل عمومی، حاشیه‌نشینی و شهر هوشمند، یکی از چهار استراتژی کلان دوران مدیریتی خود عنوان کرد. یک استراتژی در حوزه […]
شهریار تبریز – محمود نصیرپور: در موعد انتخاب شهردار تبریز، عباس رنجبر به عنوان یکی از کاندیداها، تعیین تکلیف پارک بزرگ تبریز و البته ایجاد پارک‌های کشاورزی درون شهری را در کنار توجه به حمل و نقل عمومی، حاشیه‌نشینی و شهر هوشمند، یکی از چهار استراتژی کلان دوران مدیریتی خود عنوان کرد. یک استراتژی در حوزه گردشگری و مشخصا حفظ و احیای باغات غرب تبریز که تاکنون و از بدو آغاز دوره مدیریتی وی، جلسات متعددی پیرامون آن شکل گرفته و با عوض شدن طرح قبلی، لایحه مربوط به پارک بزرگ تبریز آماده شده و قرار است از سال آینده عملیات اجرایی آن شروع شود.
آغاز عملیات اجرایی فاز اول، از سال آینده
برای اجرای ایده و طرح پارک بزرگ تبریز، ابتدا باید فازبندی صورت می گرفت. این اتفاق در جلسات کمیته فنی و با حضور نماینده شورای اسلامی شهر تبریز رخ داده و اقدامات و مطالعات خوبی در این راستا انجام شده است. در مرحله بازبینی طرح این پروژه، تصمیم به فازبندی و اجرای فاز اول آن در سال آینده گرفته شده و بر اساس اعلام شهردار تبریز، قرار است عملیات اجرایی آن از سال آینده شروع شود.
این پروژه شهرداری شهرداری تبریز با پیمانکاری قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) انجام می شود و در کنار آن، اتوبان ولایت، کنارگذر شمال‌غربی، طرح جامع ترافیک، طرح جامع پسماند و مرکز دفن پسماند شهرداری تبریز نیز از جمله پروژه‌های در دست مطالعه و یا اجرا توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) هستند که از این میان، پنج پروژه قرارداد داشته و یک پروژه دارای تفاهم‌نامه است.
قرارگاه خاتم به عنوان مجموعه‌ای توانمند و عظیم که در پروژه‌های عمرانی بزرگ در کل کشور حضور چشمگیر و تأثیرگذار دارد، در شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی نیز تحت عنوان موسسه عاشورا مشارکت و حضوری فعال دارد.
ضرورت حفظ ۵۰۰ هکتار زمین
اهمیت پروژه پارک بزرگ تبریز تا آنجایی است که ساعتها باید برای بررسی طرح های ارائه شده از سوی مشاوران، وقت گذاشت و موارد را مو به مو بررسی کرد. در آخرین جلسه ای که در این ارتباط برگزار شد، اعضای حاضر در کمیته فنی، نزدیک به چهار ساعت به ارائه، بحث و بررسی طرح ها و پروژه های پیرامون پارک بزرگ پرداختند. در این جلسه شهردار تبریز تاکید ویژه ای روی حفظ و احیای اراضی موجود در منطقه پارک بزرگ داشت. همچنین پیشنهاد شد که عنوان پارک بزرگ تبریز، به “باغ بزرگ تبریز” تغییر نام پیدا کند.
عباس رنجبر با مهم دانستن این پروژه بزرگ، می گوید: ما تلاش داریم که ۵۰۰ هکتار زمین پارک بزرگ را حفظ کرده و اجازه ندهیم حتی یک مورد ساخت و ساز غیر مجاز در این منطقه انجام شود. یکی از برنامه‌هایی که هنگام انتخاب شهردار ارائه کرده بودم، ایجاد پارک‌های کشاورزی درون شهری بود. این برنامه از دو منظر قابل اهمیت است؛ یکی اینکه این زمین‌ها را حفظ کنیم چراکه دارای ارزش هستند و از نظر بنده و کارشناسان قابل ثبت میراثی هستند. از طرف دیگر، این زمین‌ها هم برای مردم و هم برای شهرداری درآمد ایجاد می‌کند.
شهردار تبریز با اشاره به برگزاری جلسات متعدد در این خصوص، می گوید: متاسفانه مطالعات دو سال گذشته بلاتکلیف مانده است و ما اکنون به این نتیجه نزدیک می شویم که این محل، زمین‌های کشاورزی باشد و مردم تبریز و ساکنان آن منطقه که از سالها پیش در آنجا کشاورزی کرده بودند، کار خود را ادامه دهند.
شهرداری تبریز از این اتفاق حمایت می‌کند و با ارائه خدماتی از جمله ایجاد بازارچه‌هایی برای عرضه محصولات تولیدی، آنجا را رونق می دهد تا کشاورزان نیز از آن بهره مند شوند.
مشارکت مردمی، راهکاری برای تامین بودجه
برای اجرایی شدن پروژه پارک بزرگ، لازم است تا این طرح جمع بندی و در شورای عالی معماری و شهرسازی ایران بررسی و طرح شود تا پس از تصویب، وارد فاز اجرایی شود. شهرداری تبریز نیز تمام تلاش خود را می کند که سال ۱۴۰۱ اقدامات اجرایی پروژه‌های عمرانی شروع شود. رنجبر در عین حال اعتقاد دارد که برای اجرای پروژه‌هایی که طرح شده، ارقام سنگینی نیاز است اما شهرداری آنچنان که مدیریت و منابع مالی اش ایجاب می‌کند، برای این طرح برنامه ریزی و فازبندی می‌کند.
به گفته شهردار تبریز، در حال حاضر ۵۰۰ هکتار زمین در اختیار مردم و شهرداری است و یا در کنار مسیل قرار گرفته است. وی می گوید: همت ما این است که این ۵۰۰ هکتار زمین را حفظ کرده و اجازه ندهیم از بین برود. در گذشته متاسفانه ساخت و سازهای غیر مجاز در این منطقه بوده که ما قطعا با این گونه موارد مقابله خواهیم کرد و اجازه نمی دهیم حتی یک مورد هم اضافه شود. این منطقه برای شهر و شهروندان و بخصوص برای ساکنان آنجا دارای ارزش افزوده است و ما باید این زمین ها را حفظ کنیم. قطعا شهرداری نیز باید به فکر برنامه و بودجه آنجا باشد و ما سعی می کنیم که بیشتر به سمت مشارکت مردمی برویم.
بر این اساس به نظر می رسد که اولویت نخست شهرداری تبریز، اهالی آن منطقه باشد اما اگر اهالی به این طرح ها علاقمند نشوند و یا از توان مالی آنها خارج باشد، شهرداری به فکر سرمایه گذاران دیگر خواهد بود.
زمین هایی با قدمت ۷۰۰ سال که باید حفظ شوند
اولویت دوره فعلی مدیریت شهری در طرح پارک بزرگ تبریز حفظ زمین های کشاورزی موجود در این منطقه است. از سالهای گذشته بارها در مورد پارک بزرگ صحبت شده اما در دوره اخیر مدیریت شهری، اعضای شورا و شهردار تبریز به این نتیجه رسیده اند که اولویت آنها، ابتدا حفظ اراضی کشاورزی باشد؛ زمین هایی که قدمت آنها به ۷۰۰ سال قبل می رسد و نسل اندر نسل وجود داشته اما توجه و رسیدگی به آنها نشده و خشک شده اند. در این ارتباط روح الله رشیدی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تبریز می گوید: شهرداری اگر می خواهد در این منطقه کاری کند، باید با لحاظ این اولویت و با تقویت این اراضی باشد چون از زمانی که شهرداری به این منطقه ورود پیدا کرده و زمین ها را تملک کرده است، مدیریت خوبی اتفاق نیفتاده و این زمین ها خراب شده اند. این زمین ها را مردم بهتر از ما نگهداری می کردند و با این حال ما در شورای ششم تصمیم گرفته ایم که این اراضی را با چنگ و دندان حفظ کنیم.
اجاره به کشاورزان، راهکاری برای احیای زمین‌ها
گفته می شود ایده طرح پارک بزرگ، گسترده تر از صرف حفظ اراضی بود. با توجه به اینکه هر طرحی باید قابلیت اجرایی داشته باشد و متناسب با توان شهرداری باشد و به هدف نهایی برساند، در شورای ششم پیشنهاد شده که شهرداری این طرح را محدود کند و کانون اصلی را اراضی موجود قرار دهد.
رشیدی اعتقاد دارد هر مشاوری که می خواهد در آن منطقه کار کند، باید طرح هایش ناظر بر حفظ اراضی، ایجاد راه دسترسی، ایجاد بازارچه های توزیع، تامین آب کشاورزان و اصلاح شبکه آبیاری و … باشد تا در نهایت این زمین ها با اجاره به کشاورزان حفظ و زمین های خشک شده دوباره احیا شود. وی می گوید: ما به مردم منت نمی زنیم، چراکه مردم این باغها را نگه داشته بودند و ورود شهرداری این زمین ها را خراب کرده است. ما تلاش می کنیم که این زمین ها تخریب نشود. ایده طرح پارک بزرگ فعلا نمی تواند عملیاتی شود چون چند هزار میلیارد تومان برای اجرای آن هزینه لازم است. بر این اساس ما گفته ایم که هدف فعلی، باید حفظ وضع موجود باغ های غرب تبریز باشد و دستکاری و ورود شهرداری نیز در نهایت به نفع کشاورزان باشد.
توسعه گردشگری در غرب با حفظ زمین‌های زراعی
نگاه و دغدغه شورای شهر و شهرداری تبریز در احداث پارک بزرگ، حفظ زمین‌های زراعی پارک به عنوان کشاورزی شهری و توسعه گردشگری در غرب تبریز است؛ منطقه ای که فاقد یک مجموعه گردشگری برای گذران اوقات فراغت شهروندان است.
فریدون بابایی‌اقدم، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تبریز در این خصوص می گوید: استناد ورود ما به مسئله پارک بزرگ، ماده ۸۰ قانون شوراها است که در بند ۳۴ آن تصریح می‌کند که هر طرحی اعم از جامع و تفصیلی و موضعی که در شهر اجرا می‌شود، شورای شهر مسئولیت بررسی این طرح‌ها را دارد و پس از بررسی باید به تأیید مراجع ذی‌ربط برساند.
پارک بزرگ از سال ۱۳۵۴ در تبریز مطرح بوده و در بازه‌های مختلف، شهرداری تبریز به این موضوع پرداخت کرده و اقدامات پراکنده‌ای همچون بحث‌های تملک و توافق‌هایی که با مالکان داشته و یا بعضا احداث پارک‌هایی به صورت لکه سبز در این باره انجام گرفته است.
بر اساس این گزارش، به نظر می رسد که جمع بندی مشترک شورا و شهرداری یک ضرورت مهم در خصوص اجرای پروژه پارک بزرگ تبریز است؛ چرا که یک زمانی اگر ۸۸۰ هکتار محدوده پارک بزرگ بود، به مرور زمان هم از طرف شهروندان و هم از طرف مراجع قانونی این محدوده‌ها کاهش یافته است. البته شورای شهر به عنوان نماینده مردم همواره به این موضوع حساسیت نشان داده است.
از طرفی، متخصصان شهر، به خصوص فعالان حوزه کشاورزی در دانشگاه‌های استان دغدغه‌هایی در این حوزه دارند و خواستار این هستند که نگاه شورا و شهرداری در پارک بزرگ صرفا عمرانی، شهرسازی و فضای سبز نباشد و نگاه کشاورزی شهری و حفظ اراضی مزروعی حکم‌آباد وجود داشته باشد و صد البته شورا و شهرداری نیز با این تفکر سعی می‌کند توجه و نظارت بیشتری برای محدوده پارک بزرگ داشته باشد.
